Gruźlica, a właściwie gruźlica człowieka (w przeciwieństwie do gruźlicy zwierząt) jest bakteryjną chorobą zakaźną. Atakuje najczęściej płuca (gruźlica płuc), choć może dotknąć również układ kostno-stawowy (gruźlica kości), nerki, mózg, skórę, układ limfatyczny (węzły chłonne) czy krwionośny. Nazwa "gruźlica" pochodzi od gruzełków - drobnych guzków - widocznych w badaniu histopatologicznym w tkankach zaatakowanych przez chorobę. Jest dość częstą chorobą zakaźna, w ostatnich dekadach niestety coraz częstszą. Wzrost liczby zachorowań na gruźlicę wiąże się z częstszymi zakażeniami HIV (gruźlica atakuje często osoby z upośledzoną odpornością), załamaniem w niektórych krajach (głównie w postkomunistycznych, w tym w Polsce oraz krajach byłego ZSRR) publicznych programów wykrywania i zwalczania gruźlicy oraz pojawieniem się lekoopornych odmian gruźlicy. Światowy Dzień Gruźlicy obchodzony jest 24 marca.
Szacuje się, że około 70 proc. populacji miało kontakt z prątkami gruźlicy, jednak wniknięcie prątków do organizmu nie jest jednoznaczne z zachorowaniem na tę chorobę. Jej przebieg uzależniony jest bowiem od wielu czynników indywidualnych, min.: stanu układu immunologicznego, wieku i uwarunkowań genetycznych.